A vitamini nedir, ne işe yarar, hangi besinlerde var, faydaları nelerdir?
A vitamini nedir, ne işe yarar? A vitamini daha çok hangi besinlerde var, faydaları nelerdir? Eksikliği ve fazlalığı halinde hangi hastalıklar görülür. Gelin daha yakından bakalım...
A vitamini nedir?
Vitaminler, vücutta ihtiyaç duyulan miktarda bulunmayan bazı organik moleküllerdir. Vitaminler, sağlık açısından hücrelerin normal işleyişi için gerekli olan metabolik reaksiyonları katalizleyerek, hücrelerin büyümesini, gelişmesini ve onarılmasını sağlarlar. Vitaminler, genellikle bitkiler tarafından üretilir ve insanlar tarafından yiyeceklerle alınır. Ek olarak vitaminler, vücut tarafından üretilemeyen ve günlük olarak alınması gereken esansiyel maddelerdir.
Vitaminler, A, B, C, D, E, K gibi harflerle sınıflandırılmıştır. A vitaminleri ise; göz sağlığını koruma, hücre büyümesi ve gelişmesi, sindirim sistemi sağlığı ve hormon seviyelerinin dengede olması gibi birçok fonksiyonları yerine getirir.
A vitamini hangi besinlerde var?
A vitaminin en iyi kaynakları, bitkisel kaynaklardır. A vitaminin içeren besinler arasında şunlar bulunur:
Karaciğer: Karaciğer, A vitaminin en yüksek dozlarda bulunduğu besinlerden biridir.
Haşlanmış yumurta sarısı: Haşlanmış yumurta sarısı, A vitaminin yanı sıra diğer vitamin ve minerallerle birlikte zengin bir kaynaktır.
Turunçgiller: Turunçgiller, A vitaminin yanı sıra C vitamininin de yüksek oranda bulunduğu besinler arasındadır.
Havuç: Havuç, A vitaminin yanı sıra beta karoten, potasyum ve lif gibi diğer yararlı maddelerle birlikte zengin bir kaynaktır.
Papaya: Papaya, A vitaminin yanı sıra C vitamininin de yüksek oranda bulunduğu besinler arasındadır.
Elma: Elma, A vitaminin yanı sıra C vitamininin de yüksek oranda bulunduğu besinler arasındadır.
Kivi: Kivi, A vitaminin yanı sıra C vitamininin de yüksek oranda bulunduğu besinler arasındadır.
Mango: Mango, A vitaminin yanı sıra C vitamininin de yüksek oranda bulunduğu besinler arasındadır.
Kırmızı ve yeşil sebzeler: Kırmızı ve yeşil sebzeler arasında brokoli, lahana, spinat, turp, ıspanak, kereviz, gibi sebzeler A vitaminin yanı sıra C vitamininin, potasyum ve çinko gibi diğer yararlı maddelerle birlikte zengin kaynaklarıdır.
Ayrıca, süt ve süt ürünleri, yumurta, balık, tavuk, domuz, et gibi hayvansal kaynaklarıda A vitamini içerir ama bitkisel kaynaklar daha yüksek orandadır.
A Vitaminin faydaları nelerdir?
A vitaminin faydaları arasında şunlar bulunur:
Göz sağlığı: A vitaminin en önemli faydası, göz sağlığını korumaktır. A vitaminin yetersizliği, görme yeteneğini azaltabilir ve gece körlüğüne yol açabilir. A vitaminin eksikliği, özellikle çocuklar ve yaşlılar için ciddi bir sağlık sorunu oluşturabilir.
Hücre büyümesi ve gelişmesi: A vitaminin hücre büyümesi ve gelişmesi için gerekli olduğu bilinmektedir. Bu vitamin, hücrelerin normal işleyişini sağlar ve hücrelerin onarılmasını hızlandırır.
Cildi sağlıklı tutma: A vitaminin cildi sağlıklı tutmasına yardımcı olabildiği bilinmektedir. A vitaminin eksikliği, cildin kurumasına, çatlamasına veya kaşıntıya neden olabilir.
Bağışıklık sistemi: A vitaminin bağışıklık sistemi için önemli olduğu düşünülmektedir. Bu vitamin, vücudun yabancı maddelere karşı savunmasını arttırmak için gerekli olan hücrelerin üretimini hızlandırır.
Sindirim sistemi sağlığı: A vitaminin sindirim sistemi sağlığı için önemli olduğu düşünülmektedir. Bu vitamin, mide, bağırsak ve karaciğer gibi organların normal işleyişini sağlar ve sindirim sistemi sağlığını korur.
Hormon seviyelerinin dengede olması: A vitaminin hormon seviyelerinin dengede olmasını sağlaması bu vitamini etkileyen bir faktördür.
Ancak A vitamini, fazlası zararlı olabilir ve dozunu aşmamanız önerilir. Ayrıca, A vitaminin yanı sıra diğer vitamin ve minerallerle birlikte alınması önerilir.
A Vitamini eksikliği
A vitaminin yetersizliği, günlük olarak yeterli miktarda alınamaması sonucu oluşur. A vitaminin yetersizliği, özellikle kırsal alanlarda yaşayan ve yeterli yiyeceklere erişiminin sınırlı olduğu kişilerde daha yaygındır. A vitaminin eksikliği, özellikle çocuklar ve yaşlılar için ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
A vitaminin eksikliğinin belirtileri arasında şunlar bulunur:
Gece körlüğü: A vitaminin eksikliği, gece körlüğüne yol açabilir. Bu durumda kişi, gece aydınlık ortamda bile görme yeteneğini kaybedebilir.
Cildin kuruması: A vitaminin eksikliği, cildin kurumasına, çatlamasına veya kaşıntıya neden olabilir.
Bağışıklık sistemi: A vitaminin eksikliği, bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açabilir ve kişinin daha sık hastalanmasına neden olabilir.
Sindirim sistemi sağlığı: A vitaminin eksikliği, mide, bağırsak ve karaciğer gibi organların normal işleyişini bozabilir.
Keloid yaralar: A vitaminin eksikliği, yara iyileşmesinde yavaşlık ve keloid yaralar gibi cilt sorunlarına yol açabilir.
Hormon dengede olmama: A vitaminin eksikliği hormon dengenizi bozabilir.
A Vitamini fazlası
A vitaminin fazlası, günlük olarak aşırı miktarda alınması sonucu oluşur. Aşırı miktarda A vitamin alımı, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Özellikle uzun dönemde aşırı miktarda A vitamin alımı, vücudun ihtiyacından daha fazlasını alması sonucu oluşan yıkıcı etkileri olabilir.
A vitaminin fazlasının belirtileri arasında şunlar bulunur:
Baş ağrısı: A vitaminin fazlası, baş ağrısına neden olabilir.
Bulantı: A vitaminin fazlası, bulantı ve kusma gibi sindirim sistemi belirtilerine neden olabilir.
Yorgunluk: A vitaminin fazlası, kişide yorgunluk, halsizlik ve uyku hali oluşmasına neden olabilir.
Cilt sorunları: A vitaminin fazlası, cildin kurumasına, çatlamasına veya kaşıntıya neden olabilir.
Keloid yaralar: A vitaminin fazlası, yara iyileşmesinde yavaşlık ve keloid yaralar gibi cilt sorunlarına yol açabilir.
Kemiklerde aşınma: A vitaminin fazlası, kemiklerin erken yıpranmasına ve osteporoz gibi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Hormon dengede olmama: A vitaminin fazlası hormon dengenizi bozabilir.
A vitaminin fazlasının önlenmesi için, günlük olarak tavsiye edilen miktarda A vitamin alınması önemlidir. Ayrıca, diyetinizde A vitamini içeren yiyeceklerin yanı sıra diğer vitamin ve minerallerle birlikte almanız önerilir. Eğer A vitamin fazlasından şüphelendiğinizi düşünüyorsanız, doktorunuza başvurmalısınız.